Kalbin Uyarı ve İletim Sistemi
Kalbin düzenli bir şekilde uyarı üreten ve bu uyarıları tüm kalp hücrelerine yayabilen özel bir sistemi vardır. Buna kardiyak iletim ya da kalbin uyarı ve iletim sistemi denir.
Kalbin uyarı ve iletim sistemi 4 unsurdan oluşur.
Sinoatriyal Düğüm (SAN)
Sağ atriyum üst köşesinde (vena cava süperiorun sağ atriyumla birleştiği yerde) bulunur.
Primer uyarı odağıdır. Kalbin doğal uyarı merkezidir.
Düzenli aralıklarla (dakikada 60-100 arası atım) uyarı çıkartarak kalp hızını kontrol eder.
Sinoatriyal düğümden çıkan uyarı atriyal ileti sistemi ile atriyoventriküler düğüme ulaşır.
Atriyoventriküler Düğüm (AV)
Atriyum ve ventriküllerin kesiştiği yerde bulunur.
SAN yeterli uyarı üretemezse, AV düğüm 40-60 atım/dk uyarı üretebilir.
Fakat asıl görevi; ventrikülleri, atriyumlardan kaynaklanan aşırı hızdan koruyarak, ventriküllerin kan ile dolmasını sağlayan fizyolojik ileti gecikmesini (0,1 sn.lik gecikme) sağlamaktır. Bu gecikme sayesinde atriyumlardan gelen kan ventriküllere dolar.
His Demeti
İntraventriküler septumu geçerek sağ ve sol dal demetleri olarak ikiye ayrılır.
Uyarı çıkarma kapasitesi 15-40 atım/dk’dır.
Asıl görevi; uyarıların ventrikülerin distal uçlarına eş zamanlı iletilebilmesi için hızlı bir yol sağlamaktır.
Purkinje Lifleri
Myokard içindeki kas lifleridir.
Elektriksel uyarının ventriküller içerisinde hızlı yayılmasını ve ventriküllerin düzenli kasılmasını sağlar.
Bir Kalp Ritmi Nasıl Oluşur?
SAN’dan çıkan uyarı AV’ye gelir. AV, ventriküllerin kan ile dolmasını sağlayan fizyolojik gecikmeyi sağladıktan sonra uyarıyı salıverir. His demeti, uyarının hızlı bir şekilde purkinje liflerine ulaşmasını, purkinje lifleri de aldığı uyarı ventriküllere ileterek düzenli bir kasılmayı sağlar. Bu şekilde bir kalp ritmi oluşur.
Uyarı akış sistemi bu şekilde devam ederek düzenli kalp atımları sağlanır.
Hücrelerin ihtiyacı olan temiz kanın vücuda gönderilip, kirli kanın geri toplanarak temizlenmek üzere akciğerlere gönderilebilmesi, kalbin düzenli olarak kasılıp gevşemesi ile mümkündür.
Kalbin düzenli bir ritimde kasılıp gevşemesi, uyarı ve iletim sisteminin kusursuz işlemesi sayesindedir. Bazı durumlarda SAN’den uyarı çıkmadığında veya çıktığı halde diğer noktalardan da uyarı çıkabilmektedir. Böyle durumlarda iletim sistemi bozulur ve bu değişiklik EKG kâğıdı üzerinde farklı şekillerde görülür.